Een leven met pootjes

Op het terras schrik ik op en vult mijn hart zich met de warmte van herkenning als ik in een voorbijganger een Nederlander herken... die schoenen, dat haar, die gezichtsstructuur, dat kan niet anders! Ik heb gelijk, maar de bijzonderheid van deze tegenkomst neemt snel in veelzeggendheid af als ik me realiseer dat ik niet meer in Zuid-Afrika zit.

Hoewel ik nog steeds de telefoon in het Engels opneem en de buitentemperatuur de rillingen over mijn lijf laten lopen, zit ik al binnen een week achter mijn eigen tafel in een versgeverfd en schoongemaakt huisje met mijn eigen spullen uitgestald om me heen, ligt mijn inschrijvingsbrief van de gemeente op de mat, heb ik mijn scriptiebegeleider gesproken, groen licht gekregen voor afstuderen binnen twee maanden, heb ik vrienden en familie terug in mijn leven en rinkelt mijn telefoon met nieuw afgesloten abonnement geregeld.

Het is ongelofelijk hoeveel het scheelt om te weten van wie je een auto, boor of tegellegkwaliteiten kan lenen als een nieuw leven uit de grond gestampt moet worden. Was ik ergens anders dan in Nederland geland dan was ik al blij geweest in deze zelfde tijd alleen woonruimte gevonden te hebben. Als ik er even bij stil staat dan duizelt het me te bedenken dat ik alweer zo snel op mijn pootjes terecht ben gekomen.

Nu zal het de kunst zijn mijn terugkomst nog wat stil te houden, zodat ik de komende tijd zonder teveel afleiding aan mijn scriptie kan werken. Daarna wacht de wereld. En zeker een feestje om dat te vieren.

Een explosieve anti-climax

Met donderend geraas kwamen ze naar beneden, de dames van Athlone, koeltorens die 40 jaar lang de wijk op de kaapvlakte haar unieke karakter hadden gegeven. Tienduizenden mensen hadden zich verzameld nadat was aangekondigd dat op Zondag om twaalf precies twee afgemeten implosies een einde zouden maken aan de twee kenmerkende gezichten van Kaapstad. Sommige keken vanaf 'Rhodes Memorial', hoog op de berg boven de Universiteit van Kaapstad. Anderen hadden een uitkijkpost ingericht op de verafgelegen Signal Hill. Diegene met de minste bezorgdheid omtrent brokstukken of de verwachte verkeerschaos vanwege afgesloten wegen reden naar naastgelegen wijken Langa en Pinelands.

Het had allemaal een erg festieve sfeer, zoals dat wel vaker gebeurt wanneer ze,
zoals mijn huisgenoot het omschreef, ‘van niets iets maken’. Grappende mannen hadden ladders meegenomen en stonden tegen hekken aangeleund, families hingen rond in hun zondags best, en de politie maande auto’s om te draaien. Af en toe kwamen slierten bewolking over, maar de miezer kon de pret niet verpesten.

Toch waren lang niet alle ogen gericht op de torens toen met een schelle klap, als van metaal op metaal, de immense gebouwen in enkele seconden inelkaar brokkelden. De sirenes hadden ons gewaarschuwd, maar eenieder die eerder die dag de tijd op zijn horloge had gecheckt wist dat er nog vier minuten te gaan waren. Net als velen deed ik de sirenes af als een 'nog vijf minuten' signaal.

Het was het enorme geluid dat mijn blik naar de torens trok, die inmiddels door de vertraging van geluid, al halverwege hun eenrichtingsweg waren. Niet iedereen was zo fortuinlijk: verder weg waren de torens op het moment dat het geluid de oren bereikte als helemaal tot stof vergaan. Tot grote verbazing van vele verbolgen feestgangers was het enige dat ze van de explosie zagen een grote wolk stof.

De keuze voor de voortuidige ontploffing was van technische aard en had te maken met een naderende bui. Toch werd het voorval de dynamietici niet in dank af genomen. Op de vraag of de snelweg nu ook 3,5 minuten eerder weer open zou gaan reageerde de agent wat nors: ook hij zal de explosie waarschijnlijk hebben gemist. En zo gek is

het ook eigenlijk niet dat de meeste mensen om 11.56.33 nog niks verwachtten: in een stad waar alles rustigaan gebeurt zal het de eerste keer zijn geweest dat een officiele gelegenheid te vroeg heeft plaatsgevonden.

De terugkeer van vertrekken

Wie zich het leven voorstelt als een als een aaneenreiging van gebeurtenissen kan uit het zicht op een einde niet méér putten dan de wetenschap dat weer een periode tot het verleden behoort. Maar wie bedenkt dat de wereld als een cirkel in elkaar zit, kan zich op zo’n moment verheugen op de terugkeer van wat is geweest. Want in plaats van verder weg dan ooit, is vanuit dit oogpunt het einde het dichtst bij het begin dat je ooit kan komen.

Over niet veel langer dan een maand is mijn terugkeer een feit. De electronische betaling van het ticket was de handtekening onder een contract met mezelf. Vanaf dat moment voelde de stad niet meer als voorheen. Maar is er om mij heen dan ook maar iets veranderd? Van de ommekeer kan ik de stad echter de schuld niet geven: het is mijn perceptie die plotseloos is omgedraaid.

Een van mijn theorieen is dat de werkelijkheid wordt veranderd door onze wens consistent te zijn in onze uitingen. Doordat ik weet dat ik zal vertrekken, mag ik van mezelf de plek die ik verlaat niet plaatsen boven mijn bestemming. Dat zou mijn gedrag immers onlogisch maken: hoewel ik in Kaapstad wil zijn, besluit ik er vandaan te gaan. Met Amsterdam opgehemeld als een betere verblijfplaats is mijn beslissing plotseling steekhoudend. Dat ik in dat geval bereid ben eerlijkheid op te geven voor logica is verbazingwekkend.

Of hebben we een DNA-test nodig om vast te stellen of de wens inderdaad de vader van de gedachte is? Het lijkt me bij nader inzien toe dat de eerlijkheid die ik bij het onder ogen komen van een terugreis zou hebben opgegeven, al veel eerder slachtoffer is geworden van mijn reislust. Namelijk precies vanaf het moment dat ik mijn heenreis heb geboekt. Vertrekken behoeft een bestemming die de moeite waard is, net zoals terugkeren.

De waarheid ligt, zoals gewoonlijk, weer eens in het midden. De gevoelens rondom mijn vertrek bezitten een enorme ambivalentie, en gaan dieper dan de voor de hand liggende omstandigheden op vertrek- en bestemmingspunt als de aanweigheid van plezierige weersomstandigheden, vrienden en familie, natuurschoon en veiligheid. Het zijn met name de kleine dingen die moeilijk in woorden te vatten zijn die zich van mijn gedachten meester maken en strijden om voorrang, kwetsbaar als ze zijn voor ‘de tand des tijds’ en ‘uit het oog, uit het hart’.

De cirkel nadert voltooiing. Hetzelfde gevoel van onmiddelijkheid die de eerste maanden met zich meebrachten heeft weer de kop op gestoken en stuurt me door een omgeving met vernieuwde levendigheid. Met een hernieuwde vitaliteit schreeuwen de kleine eigenaardigheden van mijn huidige plek mij toe. Nu niet om te worden geleerd, maar ditmaal om niet te worden vergeten.