Ontzettend bezettend

Cyprus bestaat sinds 1974 uit twee delen die worden gescheiden door een bufferzone. Sommigen noemen het Noorden de "Turkse Republiek van Noord Cyrpus", anderen noemen het bezet gebied. Het idee van Cyprus als eenheidsstaat is vanaf haar afscheiding van het Britse rijk omstreden geweest: Turks-Cyprioten zochten naar deling, Griek-Cyprioten streefden aansluiting bij Griekenland na. Dit leverde van 1955 tot 1974 veel onrust op. Tegen de zin in van de internationale gemeenschap ondernam Turkije onder het mom van het beschermen van de Turks-Cypriotische minderheid een massale invasie en brak eenzijdig een wapenstilstand. Waar het conflict vóór 1974 al aan duizenden het leven had gekost, werden honderdduizenden Grieks-Cyprioten gewelddadig van huis en haard verdreven. Tot de dag van vandaag is Turkije terughoudend met het laten vieren van haar controle over 38% van het eiland.

Tussen beide gebieden loopt een bufferzone, alwaar de blauwhelmen van de VN al sinds jaar en dag hun kamp hebben opgeslagen. Maar sinds een goede week, hebben ze bezoek gekregen van een groep jongeren in tenten. Na een reguliere nachtelijke bijeenkomt in de bufferzone besloten de actievoeders voor een verenigd en gedemilitariseerd Cyprus er de nacht door te brengen. Toen ze 's ochtends wakker werden en de mogelijkheden eens bekeken, besloten ze te blijven. Occupy Bufferzone was geboren.

Iemand die zou stellen dat het hier met name gaat om een stelletje idealistische 'krusties' heeft op zich wel gelijk, maar mist het punt dat het doel van de beweging, een verenigd Cyprus, een wensbeeld is dat door velen wordt gedeeld. Want zoals men ook wel zegt, soms heb je een nou eenmaal een 'krustie' nodig om het voor de hand liggende voor elkaar te krijgen.

Het mooie van de Occupy-bewegingen wereldwijd, en deze in Cyprus, is dat de deelnemers in het voordeel zijn: ze hoeven nergens heen, vermaken zich prima en hebben weinig nodig om comfortabel te overleven. Ze hebben het voordeel van de tijd: elke dag kruisen duizenden de grens en zien de aanwezigheid van deze groep. Elke dag die wordt doorgebracht in het niemandsland is een overwinning.

En de aandacht neemt toe. Verschillende kranten hebben er al over bericht en gisteren toen ik brood en olijven kwam brengen trof ik twee mannen van een van een linkse partij uit Noord-Cyprus aan in het kampement om hun steun te betuigen en mogelijke samenwerking te bespreken. Waar het uiteindelijk heengaat blijft de vraag, maar het is zeker dat de aanwezigheid van de actievoerder veel vastgeroeste patronen heeft doorbroken.

Tegenzitten is een werkwoord

Als reddingswerker zelf onder het puin verdwijnen is zowel het toppunt van ironie als opoffering en het gebeurde deze week toen een naschok de stad Van in het Oosten van Turkije raakte. Erg opbeurend was de kwalificatiewedstrijd voor Euro 2012 niet die door de duizenden geëvacueerden in ondergesneeuwde tentenkampen werd bekeken, Turkije verloor in Istanboel kansloos met 3-0 tegen Kroatië en mag morgen nog eens aantreden in Zagreb. Tel daar een opnieuw oplaaiend etnisch conflict bij op in het Oosten van het land en je kunt stellen dat het soms gewoon niet meezit.

Fikkie steken is een erfkwaliteit. Op de plekken waar het vuur moet worden aangewakkerd in kachel of mangal vertellen de jongens over hoe ze vroeger altijd toekeken hoe hun vaders onvermoeibaar stonden te wapperen en blazen. Nu gaat het er zelf hard aan toe. Toegewijde opbouw van de stapel. Zweetdruppels boven ernstige fronsen. Als dan worsten liggen te knisperen en de kachel blakert weet ik zeker dat ze hun vader trots zouden maken.

Diezelfde jongens hebben, net als alle andere jongens in Turkije, een horde te nemen midden 20. De militaire dienst. Waar ik alleen tegen mijn 18de verjaardag een brief op de mat vond waarin werd vermeld dat de mobilisatie van dienstplichtigen tot nader order is opgeschort, worden de heren hier minder vrijblijvend geïnformeerd. Als je niet gaat studeren is het duidelijk: op je 20ste mag je voor 15 maanden aan de bak. Als je studeert kun je de diensttijd uitstellen tot na je studie en hoef je maar 6 tot 12 maanden. Als je voor drie jaar in het buitenland woont en werkt mag je voor een goede €5000,- je diensttijd verkorten tot 21 dagen.

En als je niet wil? Je kunt zeggen dat je homoseksueel bent. Behalve dat dit in vrijwel heel Turkije een boel scheve blikken oplevert bij familie, kennissen en buren, wordt je dan ook nog verwacht je geaardheid te "bewijzen" in een militair hospitaal... Goed, de aantrekkelijkheid van die optie is voor homoseksuelen zelf minimaal. Je kunt ook de bak in, maar in plaats van 4 jaar brommen en er dan -met strafblad en al- vanaf zijn, mag je dan alsnog dienen. Zijn er nog andere manieren, behalve naar het buitenland vertrekken? In de praktijk blijkt dat je na je studie enige jaren niet wordt opgeroepen. Het is dan vervolgens zaak om wanneer ze je berichten razendsnel een nieuwe studie te beginnen. Hierna geldt weer hetzelfde stramien en als je dat tot je 40ste kan volhouden, kun je, technisch, de dans ontspringen.

Maar meestal komt het niet zo ver, gaan de jongens schoorvoetend het leger in, staan ze maandenlang geparkeerd voor een of ander legergebouw of grensovergang, of worden ze als ze pech hebben in de bevochten gebieden geplaatst waar gewapende conflicten geen uitzondering zijn. Daarna kunnen ze dan eindelijk echt aan hun leven beginnen. Ik zie de voordelen van een professioneel leger steeds beter in.